Spiserørs- og magesekkreft

Ved mistanke om kreft i spiserør og magesekken blir du oftest henvist til et lokalsykehus for endoskopi, som er en kameraundersøkelse av spiserør og magesekken. Ved mistenkelige funn tar vi vevsprøver, og hvis prøven viser celleforandringer blir du som regel henvist til et universitetssykehus. 

Det neste leddet i utredningen er alltid CT-undersøkelse av lungene og buken.Pasientinformasjon - utredning ved mistanke om kreft i spiserør og magesekk (helsedirektoratet.no)

Hvis du skal opereres for kreft i spiserøret kan det også bli gjort en PET-scan, som er en undersøkelse hvor radioaktive sukkermolekyler blir sprøytet inn i blodet. Fordi mange typer kreftceller tar opp sukkermolekyler mer enn andre celler vil kreftsvulster «lyse opp» på røntgen. Ved svulster i spiserøret vil man noen ganger også gjøre en innvendig ultralydundersøkelse via endoskopi.

Den kirurgiske behandlingen av kreft i spiserøret og magesekken er omfattende, og både allmenntilstand og andre sykdommer må vurderes og eventuelt utredes før behandlingen starter opp.

Jus dus lea borasdávda de mii dál plánet makkár dálkkodeapmi dutnje lea buoremus. Mearrádusa mii váldit duinna ovttas, dábálaččat árvvoštallat dan vuođul mii váldo fágaidgaskasašbargojoavku čoahkkimis.  

Dus lea riekti mielde leat mearrideame ja mearrádus váldo ovttas duinna. Diet dadjo ovttasráđiidválljen. Jus gávdnojit eambbo vejolašvuođat oaččut don dieđuid makkár ovdamunit ja heajut beallit leat daid iešguđet molssaeavttuin. De sáhtát ieš daid dieđuid vuođul veardidit mii dutnje lea deaŧalaš.
Dát leat golbma gažaldaga maid sáhtát mis jearrat:

1. Makkár molssaeavttut mus leat?
2. Makkár ovdamunit ja heajut bealit dien molssaeavttuin leat?
3. Man jahkehatte lea ahte mun daid boađan vásihit?

Čoavjeborasdávdda dálkun

Eanaš pasieanttain čuhppet eret olles dahje beali čoavjjis, mii vuolgá das gokko šattalmas lea. Čuohpahus sáhttá leat rabas čuohpahus dahje čuhppet endoskopi čađa (kikkhullsteknikk). Jus leat vuollel 75 jagi oažžut njeallje seallamirkodálkuma sihke ovdal ja maŋŋel čuohpahusa. 

Dábálaččat eai ávččut seallamirko pasieanttaide badjel 75 jagi dahje geain lea garra/duođalaš váibmosivva. Dalle lea čuohpahus dat dábáleamos dálkkodeapmi. Dat lea maid dábálaš jus šattalmas lea bajildusas. Jus šattalmas lea bajildusas, ii leat nu guhkás ollen, dahje lea hui unni, sáhttet endoskopi,a čađa váldit eret.

Fertet rehkenastet leat buhcciidviesus sullii vahkku maŋŋel go leat čuohppan eret olles čoavjji dahje oasi čoavjjis. 

Jus šattalmasa eai sáhte eret váldit de leat seallamirko vejolaš dálkkun. Seallamirko sáhttá leat maid áidna vejolaš dálkkun jus it gierdda stuorat čuohpahusa.

Seallamirko šattalmasaid vuostá sáhttá leat garas rupmašii. Ferte guorahallot boađat go gierdat dálkkodeami ja leago ávkkiin dutnje, go buohtastahte dan noađi ektui maid boađat vásihit. 

Čottaborasdávdda dálkun

Borasdávdadálkkodeapmi čoddagis dan váras ahte galggat dearvvašmuvvat lea ovttasteapmi seallamirkkuin, suonjardálkun ja dasto čuohpahus. Sivvan dasa lea ahte vaikko leat smávvát šattalmasat, de juo dávdda álggus njommot čoddagis lagas lymfačuolmmaide. Dat dáhpáhuvvá dušše spiehkastagas ahte mii čuohppat pasieanttaid álgodálkkodeami haga. Muhttin bajildus šattalmasat sáhttet dálkkoduvvot dan lági mielde maid mii daddjo: endoskopisk reseksjon.

Sihke ovdadálkkodeapmi seallamirkkuin ja suonjardálkumin, ja dasto čuohpahus lea mearkkašuhtti lossat. Du agi, obbalaš veaju ja eará vejolaš dávddaid ferte dárkilit árvvoštallat ovdal diekkár dálkkun bidjo johtui. Dálkkodeapmi lea ovddemuččat deaddun geahppáide, ja pasieanttat geat borgguhit fertejit heaitit unnimusat 8 vahkku ovdal čuohpahusa. Dábálaččat isket ovdal čuohpahusa movt geahppát doibmet.

Dat sáhttá leat riekta vuordit čuohpahusain girtta 12 vahkku rádjái dan rájes go suonjardálkun lea heaittihuvvon danin go don leat de buoret veajuid alde, ja maid danin go suonjardálkun doaibma máŋgga vahkku maŋŋel go lea heaittihuvvon. Lea čájehuvvon ahte sáhttá čatnat oktii dálkkodeami beaktilvuođa ja guhkitáigge ceavzima (guhkkit eallima).   

Čuohpahusa bokte luvvejuvvo čoavji eret vuovddas ja das ráhkaduvvo revre. Mannet maid sisa olgešbeale raddevuovdda ja váldet eret stuora oasi čoddagis ja lymfačuolmmaid mat leat čoddaga birra. Čoavjerevre giddejuvvo čoddagii mii lea báhcán. Dien čuohpahusa sáhttá dahkat sihke kikkhullsteknikk/ endoskopi čuohpahusain ja rabas čuohpahusain.

Jus it sáhte čuohpahuvvot go šattalmas lea beare stuoris/viiddis, sáhttit mii muhttin háve addit garraset suonjardálkuma ja seallamirkodálkuma, jus dus lea buorre veadju. Dat sáhttá guhkidit eallima.

Máŋgasis ii leat ávki čuohpaheamis, iige viiddis seallamirkkodálkkodeamis iige suonjardálkkodeamis agi ja veadjima dihte. Okta vejolaš dálkkodeapmi lea bidjat nu gohčoduvvon “stent" (sylinder) rahpan dihte čoddaga. Okta eará vejolašvuohta lea oanehis áigge suonjardálkun.

Jus it sáhte čuohpahuvvot danin go dávda lea beare viidát mannan, de dávjá lea seallamirku maid sáhttit fállat.

Geahppudan dálkun 

I tråd med nasjonale og internasjonale retningslinjer vil du vanligvis ikke bli innkalt til regelmessig kontroll for å se om kreftsykdommen har kommet tilbake. Derimot vil du bli fulgt opp med hensyn til spisefunksjonen din.

Vi ser ofte at kroppen tilpasser seg den nye situasjonen over 8-12 uker etter behandlingen. Etter dette skal du ikke trenge noe ernæringstilskudd. De som får fjernet magesekken vil vanligvis trenge tilskudd av vitamin B12 noen ganger i året.

Blir du operert for kreft i spiserøret vil skjøten mellom spiserør og magesekken ha en tendens til arrdannelse. Hvis du har vanskelig for å svelge kan denne skjøten blokkes ut med et endoskop. 

Røret som er laget av magesekken tømmer seg ofte dårligere enn en vanlig magesekk. Dette kan du merke ved at du blir oppfylt i brystet og blir plaget med sure oppstøt. Noen ganger kan dette bedres ved at vi tøyer lukkemuskelen ved utløpet av magesekken med en ballong.